Kto czyta dzisiaj poezję?

Z najnowszego raportu Biblioteki Narodowej wynika, iż zaledwie 13% Polaków czyta regularnie książki i prasę, tylko 10% przeczytało w ubiegłym roku więcej niż 7 książek, ale ponad 63% nie przeczytało ani jednej. Dane statystyczne, które potwierdzają bardzo niskie czytelnictwo w Polsce - notabene nieprzynoszące nikomu  chwały i utrzymujące się od kilku lat na podobnym niskim poziomie - stały się bazą dla moich dzisiejszych rozważań. W świetle tego raportu nie powinno nikogo dziwić, iż poezja przekształca się powoli ze sztuki elitarnej w sztukę marginalną. Wiersze, zwłaszcza te współczesne, czytane są wyłącznie przez nielicznych miłośników poezji i pracowników akademickich, zajmujących się zawodowo literaturą. Zatem pytanie "kto czyta dzisiaj poezję?" jest pytaniem zasadnym. Wydaje się, że na tę formę literatury, jaką jest poezja, nie ma już miejsca we współczesnym świecie, a na renesans poezji nie ma co liczyć. Trochę to dziwne, ponieważ poezja, ze swoją kondensacją myśli i znaczeń, wydaje się być bardzo adekwatna do dzisiejszych, niezwykle szybkich czasów. To symboliczne wręcz zagęszczenie słów, które tworzą sztukę poetycką, jest jednym z najstarszych osiągnięć kulturalnych cywilizacji. Wszystko wskazuje na to, że poezja nie ma już szans wyrwać się ze swojej niszy. Współczesna poezja jest zbyt trudna, zbyt nieprzenikniona i zbyt hermetyczna, i najwyraźniej nie zyskuje wiarygodności w społeczeństwie. Dlaczego ludzie tak rzadko interesują  się poezją? Dlaczego książka, jako nośnik nadal istotnych wartości uniwersalnych, nie potrafi odciągnąć społeczności internetowej od forów wirtualnych i przyciągnąć do księgarni i bibliotek? Na te pytania nie potrafię niestety odpowiedzieć. Faktem jest, że rynek wydawniczy jest bardzo trudny a małe, acz liczne, wydawnictwa nie mają ani siły przebicia, ani dużych pieniędzy, ani nie chcą podejmować finansowego ryzyka, związanego z publikacją dzieł poetyckich.  Być może jedyną szansą jest Internet, który pomaga dotrzeć do  nowych czytelników, ale tak po prawdzie, jeżeli ktoś chce się na poważnie zmierzyć z dziełem literackim, nie może pominąć książki, która jest nośnikiem tego dzieła.

Podsumowując, powiem tak: poezja jest bardzo szczególnym rodzajem sztuki, a wiersze szczególnie dobrze nadają się do wyrażania nastrojów i uczuć w sposób, który jest w innej formie prawie niemożliwy. To nieprawda, że wszystko zostało już powiedziane; poeta musi poszukiwać nowych form wypowiedzi i tematów, i opowiadać w taki sposób, w jaki nie zostało to jeszcze nigdy opowiedziane oraz powinien swoim wierszem oddziaływać na czytelnika tak, jakby to była najbardziej naturalna rzecz na świecie a której on czytelnik nie zauważył dotychczas tylko przez nieuwagę. Innymi słowy, talent poety polegać musi na postrzeganiu tego, co niezwykłe w zwykłym, a nie tylko w wyrażaniu zwykłego w niecodzienny sposób, bo dobry wiersz, to wiersz bezpretensjonalny, ale wyczerpujący, wielowarstwowy, ale nie arbitralny. I chociaż pokusa jest wielka, aby - wyolbrzymiając cały problem - z podniesionym palcem wskazującym odgrywać moralnego apostoła, to jednak ja oprę się tej pokusie, ponieważ uważam, że poezja musi się obronić sama,  niemniej zachęcam wszystkich do czytania poezji i szukania właśnie takich wierszy.