Człowiek jest istotą emocjonalną

Z medycznego punktu widzenia emocje nadal uważane są za jedną z wielkich zagadek ludzkości. Co prawda ustalono już dawno temu (chyba w latach 50. ubiegłego wieku), że to układ limbiczny w mózgu odpowiedzialny jest w głównej mierze za emocje, ale dzisiaj wiadomo już z całą pewnością, że za odczuwanie oraz za przetwarzanie emocji odpowiedzialnych jest wiele obszarów mózgu. Ich wzajemne relacje i poziom zaangażowania są bardzo niejasne. Każdy bez wyjątku człowiek, nawet ten postrzegany jako emocjonalnie zimny, odczuwa emocje, bardzo wrażliwi odczuwają mocniej i intensywniej oraz szybciej reagują na to, co odbierają swoimi zmysłami. Zasadniczo ludzie są w stanie samodzielnie decydować o swoich emocjach i adekwatnie reagować, ponieważ w trakcie życia każdy buduje swoją emocjonalną bazę danych, z której w określonych sytuacjach  można czerpać informacje, potrzebne do szybkiej reakcji i właściwego działania. W procesach tych biorą udział także hormony, które produkuje i uwalnia mózg, co komplikuje jeszcze bardziej zrozumienie tych procesów. Dwa przykłady pokazujące wpływ emocji i hormonów na zachowanie człowieka: zakochanie - to prawdziwy koktajl hormonalny (adrenalina, dopamina, fenyloetyloamina, oksytocyna, wazopresyna, endorfiny) wywołany przez bardzo ogromne emocje, stan silnego oczarowania drugim człowiekiem to wspaniały dowód na to, że emocje mają ogromny wpływ na naszą percepcję i nasze działanie. Drugi przykład dotyczy tremy - uczucia znanego chyba wszystkim, tremy przed występem, egzaminem, ważną rozmową czy spotkaniem, objawiającej się drżeniem kolan, mokrymi dłońmi, głośnym biciem serca - to są efekty uwolnienia znacznej ilości adrenaliny, co z kolei zapewnia wzmożoną czujność i koncentrację. Emocje zmuszają nas także do reakcji często automatycznych, bez jakichkolwiek wcześniejszych analiz. Uczucie strachu jest dobrym przykładem na taką reakcję, ponieważ strach odgrywa wielką rolę w przetrwaniu, pomagając w niebezpiecznych sytuacjach odnaleźć właściwe rozwiązanie lub właściwą drogę. W nowoczesnych społeczeństwach coraz większy nacisk kładzie się na wysoki poziom inteligencji emocjonalnej (określającej to, jak postrzegamy samych siebie i jak współdziałamy z innymi ludźmi), która pozwala bezpiecznie kierować silnymi emocjami. Ludzie o wysokim poziomie inteligencji emocjonalnej postrzegani są jako szczególnie pomocni i przyjacielscy wobec bliźnich, ponieważ kontrolując swoje emocje, nie pozwalają zwieść się lekkomyślnym decyzjom; ich reakcje i działania są celne i rozsądne. Tacy ludzie są najczęściej także empatyczni, tzn. są w stanie bezproblemowo wczuć się w uczucia innych, tym samym lepiej zrozumieć ich działania, decyzje i postawy. Ludzkie emocje to ogromny kapitał. Nie wystarczy polegać wyłącznie na swojej wiedzy, inteligencja emocjonalna pomaga bezpieczniej żyć, znaleźć dobrą pracę i partnera życiowego. Nasz mózg uczy się całe życie, a emocje, których w naszym życiu doświadczyliśmy, tworzą olbrzymią bazę danych, której zawartość i kompleksowość mają znaczny wpływ na jakość i bezpieczeństwo naszego życie.